راهنمای خرید سموم کشاورزی و آفتکش‌ها

درمان آفات گیاهی بدون خرید سموم کشاورزی اصلا کار ساده‌ای نیست. کمتر کشاورزی‌ست که به خرید سم نیاز پیدا نکند، چراکه بیماری‌ها و آفات همیشه در کمین گیاه و محصول هستند. ما در «کشاورزی منتخب» در راهنمای خرید سموم کشاورزی، به شما می‌گوییم انواع آفت‌کش‌ها کدامند و چه نقشی در حفظ سلامت گیاهان و از بین بردن آفات دارند. همچنین نگاهی داریم به راه‌ انتخاب و خرید بهترین سموم کشاورزی.

سم کشاورزی چیست؟

سموم کشاورزی یا آفتکش‌ها یک ماده‌ی شیمیایی یا مخلوطی از مواد هستند که از آنها برای از بین بردن آفت، کنترل یا دفع آفت بهره می‌بریم. آفات می‌توانند محصولات کشاورزی را نابود کنند یا صدمه‌ی جدی به محصولات وارد کنند. باغداران و کشاورزان برای پیشگیری از وارد شدن خسارت به محصول با خرید آفتکش مناسب، از گیاهان مراقبت می‌کنند.

آفتکش‌ها مصرف خانگی هم دارند. گلخانه‌های شخصی، گیاهان آپارتمانی و حشراتی که از گوشه‌وکنار خانه سردرمی‌آورند، با خرید آفتکش کنترل خواهند شد.

تاریخچه‌ی آفت‌کش‌ها

شاید تصور کنیم سموم کشاورزی از دستاوردهای دانش روز به‌شمار می‌روند. اما واقعیت این است که تمدن‌های باستانی هم از آفت‌کش‌ها بهره می‌بردند تا از محصولات کشاورزی مراقبت کنند. استفاده‌ی سومریان از گوگرد شاید آغاز این داستان باشد. کشاورزان در قرون وسطا تلاش می‌کردند با آزمایش‌های شیمیایی مانند استفاده از سرب، محصولات خود را از شر آفت‌ها حفظ کنند.

چینی‌ها از جیوه برای کنترل شپش و دیگر آفتاب بهره می‌بردند. یونانی‌ها و رومی‌ها هم گوگرد را به‌کار بستند. همچنین از خاکستر و مواد دیگر برای مبارزه با حشراتی که به دام‌های آنها حمله می‌کردند، همین‌طور آفاتی که باغ‌ها را تهدید می‌کردند،‌ بهره بردند.

کشاورزان قرن نوزدهمی مواد طبیعی را به‌کار گرفتند و از ریشه‌ی سبزی‌های گرمسیری، ترکیب‌های ضدآفت ساختند. در ۱۹۳۹ ترکیب معروف ددت (Dichloro Diphenyl Trichloroethane) وارد بازار شد و خیلی زود کاربرانی در همه‌ جای دنیا پیدا کرد. البته مدت چندانی طول نکشید و حدود ۲۰ سال بعد به‌دلیل اثر منفی آن بر بدن انسان،‌ استفاده از ددت ممنوع شد.

امروز طیف وسیعی از سموم کشاورزی در بازار موجود است که اغلب آنها تاییدیه‌ی بهداشتی برای مصرف خانگی و تجاری دارند.

چرا خرید سموم کشاورزی مهم است؟

مزیت‌های برجسته‌ی آفت‌کش‌ها در این است که خیال کشاورز را از برداشت محصول سالم آسوده می‌کنند. این مواد گیاهان را از دستبرد حشرات و آفت‌ها دور نگه می‌دارند. کاربرد سموم را به سه گروه کلی تقسیم می‌کنیم:

• کنترل آفت و عامل انتقال بیماری‌های گیاهی
• کنترل عامل ناقل بیماری دام و انسان
• کنترل ارگانیسم‌هایی که به فعالیت‌های انسان آسیب وارد می‌کنند.

انواع سموم کشاورزی کدامند؟

آفت‌کش‌ها را می‌توانیم براساس نوع آفتی که از بین می‌برند، همچنین براساس ترکیب یا مدت دوام آنها دسته‌بندی کنیم.

۱. انواع سموم کشاورزی براساس نوع آفت

• حشره‌کش‌ (Insecticides) : این آفتکش‌ها برای کنترل و دفع انواع حشره‌ها به‌کار گرفته می‌شوند. آنها به سیستم عصبی حشره حمله می‌کنند.
• جونده‌کش (Rodenticides): سموم مبارزه با جوندگان مانند موش هستند.
• قارچ‌کش (Fungicids): انواع سموم کشاورزی برای از بین بردن قارچ‌ها در این دسته جا می‌گیرند. آنها با محدود کردن رشد قارچ یا از بین بردن آن، از گیاه محافظت می‌کنند.
• لاروکش (Larvicides): سمومی که لارو حشره‌ها را ازبین می‌برند.
• علف‌کش (Herbicides): برای مبارزه با علف هرز به‌کار می‌روند.
• باکتری‌کش (Bactericides): برای مبارزه با باکتری‌های مخرب

۲. انواع سموم کشاورزی براساس ماندگاری

• آفت‌کش‌های دارای قابلیت تجزیه‌پذیری: میکروب‌ها یا دیگر موجودات زنده آنها را به ترکیب بی‌زیان تجزیه می‌کنند.
• آفت‌کش‌های ماندگار: آن دسته از سموم کشاورزی که از بین رفتن آنها در محیط ممکن است چندین ماه یا سال طول بکشد.

۳. انواع سموم کشاورزی براساس ساختار شیمیایی

• ارگانوفسفات (Organophosphate): حشره‌کش‌ها یا آفت‌کش‌های گیاهی ارگانوفسفات در کار آنزیمی که انتقال‌دهنده‌های عصبی را تنظیم می‌کند، بر سیستم عصبی حشره اثر می‌گذارند.
• کاربامات (Carbamate): این دسته از سموم کشاورزی شباهت زیادی به ارگانوفسفات‌ها دارند. به این معنی که بر سیستم عصبی اثر می‌گذارند، اما اختلال در آنزیم قابل‌برگشت است.
• اگرانوکلرین (Organochlorine): بیشتر کشورها از استفاده از ارگانوکلرین دست کشیده‌اند، چراکه مدت طولانی در طبیعت باقی می‌ماند.
• پیرتروئید (Pyrethroid): این گروه از آفت‌کش‌ها، نسخه‌ی مصنوعی از پیرترین هستند که به‌طور طبیعی در گل داوودی یافت می‌شود. آفت‌کش‌های پیرتروئید به‌گونه‌ای تغییر پیدا کرده‌اند که بیشترین پایداری را در محیط‌زیست داشته باشند.
• علف‌کش سولفونیل اوره (Sulfonylurea): سولفونیل اوره با نام‌های تجاری متنوعی به بازار عرضه شده که همگی کاربرد مبارزه با علف هرز را دارند. ترکیب‌هایی مانند پیریتیوبیاک سدیم (Pyrithiobac-sodium)، ترباسیل (Terbacil) و ریم سولفورون (Rimsulfuron).
• آفتکش زیستی (Biopesticides): آفت‌کش‌های زیستی انواع مختلفی دارند که از مواد طبیعی حیوانات، گیاهان، باکتری‌ها یا بعضی مواد معدنی تولید می‌شوند.

۴. انواع آفت‌کش براساس نوع کارکرد

• کاربرد مستقیم: بعضی‌ از آفت‌کش‌ها را به‌شکل غبارپاشی یا اسپری به‌کار می‌بریم تا آفات را از بین ببرند.
• آفتکش در نقش غذای گیاه: دسته‌ی دیگری از حشره‌کش‌ها، غذای گیاه هستند. زمانی که حشره به گیاه حمله کرده و از آن تغذیه می‌کند، خودش از بین می‌رود.
• فومیگانت: فومیگانت گروهی از آفت‌کش‌هاست که از روش تدخین آفات را از بین می‌برد. کافی‌ست فضای موردنظر را پر از آفت‌کش گازی کنیم. پس از از بین رفتن آفات، با تهویه گازها را از محیط بیرون می‌کنیم.
• علف‌کش انتخابی: این آفت‌کش‌ها توانایی از بین بردن علف هرز را دارند، اما به گیاه اصلی آسیبی نمی‌رسانند.

۵. انواع سم کشاورزی براساس فرمولاسیون

• آفت‌کش پودری: به‌شکل ذره‌های ریز و خشک بسته‌بندی می‌شود.
• آفت‌کش دانه‌ای: درشت‌تر از پودری‌ست و به‌صورت دانه‌ در بسته قرار می‌گیرد.
• آفت‌کش پودری که در آب حل می‌شود: پودرهایی که به‌شکل سوسپانسیون یا محلول در آب مورداستفاده قرار می‌گیرند.
• طعمه‌ی سمی: این دسته از سم‌ها با غذای آفت مخلوط می‌شود و به‌صورت گلوله‌های خشک و کوچک درمی‌آید. آفت با تغذیه از آنها از بین خواهد رفت.
• کنسانتره امولسیونه: این سموم حلال آلی به‌شمار می‌روند.
• فرومون: فرومون‌ها (Pheromones) مواد شیمیایی فعالی هستند که در جفت‌گیری حشرات تداخل ایجاد می‌کنند و مانع از تکثیر آنها می‌شوند.

سخن پایانی

گیاهان درمعرض طیف وسیعی از آفت‌ها و بیماری‌ها هستند. از این‌رو، با خرید سموم کشاورزی می‌توانیم رشد علف‌هرز را کنترل کنیم، انواع آفت‌ها را با کنه‌کش، شته‌کش، سم پسیل و دیگر سم‌ها از بین ببریم. انواع آفتکش در بازار موجود است که هر کدام برای کنترل گروهی از آفات تولید شده‌اند.

با انجام مشاوره کشاورزی و بازدید کارشناس کشاورزی از گیاهان بیمار، می‌توانیم بهترین سموم کشاورزی را که مناسب گیاه باشد، تهیه کنیم. ما در «کشاورزی منتخب» در کنار شما هستیم تا بهترین محصول را از باغ، باغچه یا گلخانه‌‌تان برداشت کنید. در هر جای ایران که باشید، کارشناسان ما ضمن مشاوره‌ی موثر، تا رفع مشکلات گیاهان درکنار شما هستند.